Back 2 Tape: Barcelona
In deze aflevering van Back to Tape doet Niko Barcelona aan. Daar ontmoet hij de rapcrew Falsalarma en graffitikunstenaar El Xupet Negre. Barcelona is een van Europa’s meest populaire reisbestemmingen. Maar naast de bekende bezienswaardigheden heeft de stad ook een andere kant om te ontdekken.
Rap van de straat, beats tegen huiselijk geweld
“Welkom in onze vuile kelder!” Zo heet El Santo mij welkom op Plaça de les Termes. Falsalarma bestaat uit MC’s David en Ángel Navarro Romero (ook bekend als El Santo en Titó), DJ Neas en producer Dycache Santiago. De vier kunstenaars hebben een sterke band met deze plek. Niet in de laatste plaats omdat hun eerste studio een verdieping onder ons in het souterrain ligt. “Hier zijn onze eerste tracks gemaakt. We hebben hier in 2005 ons tweede album ‘Alquimia’ opgenomen, dat al snel een enorm succes werd.” De songs van de Spaanse artiesten gaan onder meer over het verzet tegen huiselijk geweld, een veelvoorkomend probleem in hun buurt.
Verschillende wegen, één gemeenschappelijk doel
DJ Neas herinnert zich nog heel goed hoe hij breakdance ontdekte: “Dat was op de lagere school, waarschijnlijk in 1993. Een paar gasten hadden ergens een rechthoekige parketvloer neergelegd, de boombox aangezet en begonnen te dansen. Het raakt me vandaag de dag nog steeds.” Eén ding is voor iedereen duidelijk: of het nu gaat om breakdance, tagging of graffiti: elke kunstvorm is een dialoog met de straat. Een dialoog waarbij het er niet toe doet waar je vandaan komt. Als je het maar met passie doet. Niko’s tweede gast is El Xupet Negre en hij deelt deze passie.
Handelsmerk: een zwarte fopspeen
De zwarte fopspeen hoort bij de stad Barcelona zoals Johan Cruijff bij het groene gras van Camp Nou hoort. In ieder geval voor diegenen die gefascineerd zijn door graffiti en urban art en hun ogen open houden in de straten van de Spaanse kuststad. Het fopspeen-verscheen voor het eerst in 1987 en is ontworpen door de grafisch ontwerper El Xupet Negre.
Lang voordat hiphop een impactvolle stroming voor de jeugd werd in Spanje, was deze Spaanse kunstenaar in de weer met viltstiften en spuitbussen. Hij was eerder een kwajongen dan een kunstenaar, vindt hij zelf. “Het was toen niet zo eenvoudig om een bepaalde kunstvorm te uiten. Als het 'anders' was werd het gewoonweg verboden.”
De graffitipionier was al op jonge leeftijd onder de indruk van de schilderkunst. Vrienden die zijn tekeningen bewonderden, adviseerden hem om zijn eigen logo te ontwikkelen. Toen hij de zwarte fopspeen voor het eerst in het openbaar aanbracht, werd hij meteen opgepakt door de Guardia Civil. “In die tijd trad de stad hard op en legde flinke boetes op. Tegenwoordig is El Xupet Negre een van de 50 meest invloedrijke straatartiesten. In zijn eigen winkel verkoopt hij zwemkleding, hoodies, petten, T-shirts en houten kunstwerken, en daarbij maakt hij schilderingen in opdracht van de overheid.
Twaalf kilometer graffitibeton als vrijheidssymbool
Na de parlementsverkiezingen van 2012 in Catalonië veranderde de situatie voor street art in Barcelona. Een stukje autonomie keerde terug. El Xupet Negre liet zich inspireren door familie, kunstgeschiedenis, grafische vormgeving, merklogo’s, straatnaamborden en Pop Art en hij beschildert muren die hem officieel ter beschikking worden gesteld door de stad Barcelona. “Vroeger waren er misschien 2000 graffitikunstenaars in Barcelona, maar tegenwoordig zijn dat er bijna 20.000”, zegt hij. Op een speciaal daarvoor gemaakte website kan iedere artiest zich inschrijven en een deel van een muur reserveren.
In totaal biedt de stad een lengte van ruim 12 kilometer muur aan voor elke vorm van graffiti. Zoals midden in de befaamde woonwijk El Poble-sec, waar er de jongeren in de stad vrijheid vinden in een voor hen ontworpen skate- en graffitiparadijs. Nu staat er zelfs Back 2 Tape in zwarte letters naast El Xupet Negre’s beroemde zwarte fopspeen. “Weet je, Niko: vandaag de dag zou Mozart geen piano spelen; hij zou vinyl scratchen. En Leonardo da Vinci zou niet schilderen op canvas, maar op betonnen muren”, aldus de kunstenaar.
Over Back 2 Tape
In 2018 ging muziekjournalist Niko Hüls in “Back to Tape” op zoek naar de roots van hiphop in Duitsland. Nu vervolgt hij zijn roadtrip door Europa. In samenwerking met het hiphopmagazine backspin.de belicht het project “Back 2 Tape” culturele invloeden via de vier centrale elementen van hiphop: rap, turntablism, breakdance en graffiti. Ook publiceerde Niko samen met Porsche een boek: “Hip-Hop Culture – A Road Trip through Europe”. Een culturele reisgids van liefst 212 pagina’s die een licht werpt op de ontwikkeling van de urban hiphop-jeugdcultuur in Europese steden. Hüls ontmoette zeventien artiesten uit Duitsland, Nederland, het VK, Frankrijk, Spanje en Denemarken, die de afgelopen 25 jaar – stuk voor stuk – een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de hiphopcultuur.