De doofheid voorbij met Jari Hazelebach van Speaksee
Het leven van Jari Hazelebachs (27) draait om één ondernemersmissie: doven en slechthorenden gelijkwaardig laten participeren in gesprekken. Daartoe bracht hij ’s werelds eerste apparaat op de markt dat gesprekken naar tekst omzet, waarbij iedere spreker een eigen kleur tekst krijgt. Hij stond al in de Forbes 30 Under 30 en werd geselecteerd als één van de 50 Jonge Talenten van FD 2022. Als kind van dove ouders kent Jari de uitdagingen van slechthorenden, maar toch blijft hij waakzaam voor zijn eigen aannames. ‘Om een team te leiden en beslissingen te nemen, moet je een zekere afstand bewaren tot je overtuigingen.’ Hoe kwam Jari tot Speaksee en wat brengt de toekomst van zijn gepatenteerde technologie?
Dankzij je ouders, die allebei doof zijn, kwam je op het idee om Speaksee te starten. Wat vonden zij ervan dat je ging ondernemen?
Toen ik begon, vonden mijn ouders Speaksee zeker een goed idee, maar ze vroegen zich wel af of ik niet beter eerst mijn master of science kon afmaken. Dat advies heb ik in de wind geslagen. Inmiddels zijn mijn ouders trots op me en gebruiken ze de Speaksee-producten in allerlei situaties. Speaksee is mijn eerste serieuze onderneming. Ik geef leiding samen met mijn co-founder, CTO Marcel van der Ven. Het mooiste aan mijn leven zijn die magische momenten dat een gebruiker tegen me zegt dat hij of zij het gevoel heeft weer volledig mee te kunnen doen in de samenleving. Dan sta ik in vuur en vlam van blijdschap.
Spreek je met je ouders met Speaksee of in gebarentaal?
Wanneer er niet-gebarentalige mensen deelnemen aan een groepsgesprek, gebruiken we bijna altijd Speaksee. Kan iedereen gebarentaal, dan gebruiken we dat. Overigens ben ik opgegroeid zonder goed gebarentaal te leren. Mijn ouders volgden wat ik zei middels liplezen. Inmiddels kan ik een stuk beter gebarentaal, maar ik moet nog steeds veel leren.
Hoe heeft het hebben van dove ouders jou als mens gevormd?
Het lastigste waren dingen als kerstdiners, waarbij mijn ouders nauwelijks konden volgen wat er werd gezegd. Ik en mijn zus deden ons best om te vertalen wat de familie zei, zodat mijn ouders het konden volgen. Op die momenten konden we niet meedoen met de sociale aangelegenheden. Wij wilden lol maken met onze neven en nichten. Maar deden we dat, dan raakten onze ouders buitengesloten. Op die manier moeten kiezen tussen jezelf en je ouders is erg lastig. Het is iets waar veel CODA’s [Child of Deaf Adults] mee worstelen. In zekere zin heb ik de rol van mijn zus en mij overgedragen aan Speaksee.
Hoe kwam het designproces van Speaksee tot stand? Waar moest je over nadenken?
De gebruiker heeft bij mij altijd centraal gestaan. Bij de vorige start-up waar ik actief was, werd een app ontwikkeld die men moest installeren. Als je doof bent, moet je dus aan gespreksdeelnemers vragen deze te downloaden. Die stap bleek voor veel doven en slechthorenden een barrière. Dit probleem lost Speaksee op met uitdeelbare microfoons. We zijn begonnen met een blog over ons idee, waar een lading aanmeldingen uit voortkwam om het product te testen. Via crowdfunding hebben we geverifieerd dat doven en slechthorenden het niet alleen een leuk idee vonden, maar ook bereid waren om ervoor te betalen. We leren nu nog steeds heel veel van die eerste tweehonderd gebruikers die het product inmiddels hebben ontvangen. Dat leren, verbeteren en beter aansluiten bij de wensen van de gebruiker is een doorlopend proces.
Wat is tot nu toe de belangrijkste les die je door je onderneming hebt geleerd?
Dat het belangrijk is afstand te bewaren tot je eigen aannames en overtuigingen. Dat is lastig, omdat je op podia staat om je ideeën vol vertrouwen te pitchen. En dat is ook nodig, natuurlijk, om anderen te overtuigen en de juiste mensen te betrekken bij je missie. Maar het kan erin sluipen dat je niet objectief of kritisch meer bent en vooral bezig bent om je eigen aannames te bevestigen. Op die manier kun je geen heldere beslissingen meer nemen of leidinggeven aan je team. Ik heb dit proces zien voltrekken voordat ik zelf ondernemer werd en neem deze lessen dus mee naar Speaksee.
Is Speaksee straks het go-to, nummer één medium voor dove en slechthorende mensen?
Natuurlijk! Speaksee zal absoluut nummer één zijn voor zwaar slechthorenden en doven. Licht slechthorenden zijn vaak al voldoende geholpen met een hoortoestel en behoeven geen tekstuele ondersteuning. Maar ik verwacht dat Speaksee ook voor andere doeleinden zal worden ingezet, zoals taal-naar-taal vertalingen en het automatisch notuleren van gesprekken. Het is immers wereldwijd het eerste apparaat dat nauwkeurig groepsgesprekken naar tekst kan omzetten, met verschillende kleuren per gespreksdeelnemer. Dat is niet alleen handig voor doven en slechthorenden. De Gemeente Rotterdam gebruikt Speaksee al om gesproken Nederlands om te zetten naar Oekraïense teksten en andersom. Zo kunnen medewerkers eenvoudiger communiceren met bijvoorbeeld vluchtelingen die zichzelf komen registreren of vragen hebben.