Deze innovatie maakt van je lichaam een muziekinstrument
Hoe communiceer je met mensen die daar door dementie, autisme of een verstandelijke beperking niet of moeilijk toe in staat zijn? Dennis Schuivens en (Jack) S.C. Chen bedachten daar een oplossing voor: Crdl [Cradle]. Een digitaal instrument, in de vorm van een houten ellipsoïde, dat van het menselijk lichaam een muziekinstrument maakt. Wanneer twee mensen de Crdl én elkaar tegelijkertijd aanraken, vertaalt Crdl hun aanraking in geluid en subtiele trillingen. Het instrument won begin 2023 een CES Innovation Award. We spreken Dennis over de ontwikkeling, de uitdagingen en hun ambities.
Jullie zijn beiden opgeleid tot architect. Wat heeft ertoe geleid dat jullie een techinnovatie als Crdl hebben ontwikkeld?
Jack en ik zijn beiden geïnteresseerd in interactieontwerp: wat is ervoor nodig om mensen in beweging te zetten, een bepaald gedrag uit te lokken? Vanuit onze ontwerpstudio onderzoeken wij verschillende strategieën die we hiervoor kunnen inzetten. De ene keer uit zich dat in een ruimtelijk ontwerp, de andere keer in een product- of interactieontwerp.
Crdl is voortgekomen uit een ontwerponderzoek naar manieren om sociaal contact en interactie mogelijk te maken voor mensen die daar normaal gesproken moeite mee hebben, zoals mensen met dementie, een verstandelijke beperking of autisme. We wilden graag een ervaring creëren waarin mensen elkaar op een betekenisvolle manier kunnen ontmoeten, met ruimte voor geborgenheid en genegenheid. Tegelijkertijd wilden we onszelf niet binden aan één vaste ruimte of locatie. Het was voor ons dus al snel duidelijk dat we ons moesten richten op het ontwerpen van de condities waarbinnen zo’n ontmoeting kan ontstaan. Met Crdl scheppen we geen fysieke, maar eerder een mentale ruimte.
Hoe werkt Crdl? En wat ervaart de gebruiker?
Tijdens het ontwerponderzoek werd duidelijk hoe effectief fysiek contact kan zijn om empathie en compassie uit te drukken; wanneer je een hand op iemands schouder legt of de hand van een ander vasthoudt, druk je daarmee aandacht en betrokkenheid uit, zonder woorden te gebruiken. Toch is het niet altijd vanzelfsprekend om zo dicht bij iemand te komen, zeker als je elkaar niet goed kent.
Crdl vertaalt aanraking in geluid en nodigt daarmee uit om fysiek contact intuïtief en onderzoekend te benaderen. Crdl vormt een speelse aanleiding om elkaar aan te raken en creëert zo een persoonlijke band die anders veelal voorbehouden blijft. Zodra twee gebruikers ieder een hand op de Crdl leggen en elkaar gelijktijdig aanraken, wordt een circuit gevormd. Crdl meet de variaties in soortelijke weerstand in dit circuit, herkent verschillende manieren van aanraking en vertaalt deze naar verschillende vormen van muziek en geluid. ‘Vasthouden’ brengt op die manier bijvoorbeeld een ander geluid voort dan ‘kriebelen’ of ‘strelen’. Mensen ervaren de directe invloed die zij hebben op het samenspel; de manier en de plek waar je elkaar aanraakt heeft een effect op het geluid dat je oproept. Dit spreekt vaak tot de verbeelding en levert momenten van verwondering op. De geluiden en klankbeelden roepen op hun beurt ook weer herinneringen, associaties en emoties op. Een oprecht moment van gedeelde aandacht maakt bovenal dat iemand zich gezien en gekoesterd voelt. Juist wanneer sociaal contact en communicatie niet meer vanzelfsprekend zijn, is dat vaak betekenisvol.
Zorgverleners gebruiken Crdl als hulpmiddel om het ijs te breken met cliënten en als onderdeel van belevingsgerichte zorg. Door middel van Crdl wordt een oprecht contactmoment gecreëerd, waar spraak of taal niet centraal staat en beide gebruikers gelijkwaardig verbonden zijn.
Wat is jullie grootste uitdaging geweest in de realisatie van Crdl?
Na het ontwikkelen van het eerste prototype van het interactieontwerp werd duidelijk dat het verbinden van aanraking met een geluid een effectieve manier kon zijn om ontwapende contactmomenten te realiseren. De verschijningsvorm van het eindproduct bleek wel van groot belang bij het slagen van een goed contactmoment. Het productontwerp moet kunnen verleiden tot aanraken en gebruikers uitnodigen zich kwetsbaar op te stellen. Hiervoor vonden we het essentieel dat Crdl zich niet zou opdringen of verraden als elektronica. Het moest eerder een blikvanger, een ijsbreker of een ornamentaal object zijn dat overal zijn plaats kan innemen: een ontmoetingsruimte, een ontvangstbalie, maar ook een bestuurderskamer.
We hebben verschillende prototypes ontwikkeld voordat we tot het definitieve design kwamen. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om Crdl uit één blok massief hout te frezen, zodat de natuurlijke nerftekening van iedere Crdl een uniek aangezicht vormt. De afmetingen, het materiaalgebruik en de vloeiende vormentaal geven Crdl iets benaderbaars, dat roept nieuwsgierigheid op.
Is er in Nederland veel vraag naar de Crdl? Hebben jullie ook internationale groeiambities?
In Nederland zijn inmiddels ruim duizend Crdl’s in gebruik. Daarnaast hebben we distributeurs in België, Frankrijk, Denemarken en Noorwegen en lopen er gesprekken in Duitsland en de VS. Op uitnodiging van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn we dit jaar naar CES geweest, de Consumer Electronics Show in Las Vegas. We hebben daar niet alleen veel nieuwe contacten gemaakt, maar ook een CES Innovation Award ontvangen. Dat heeft weer geleid tot veel internationale interesse, ook uit markten buiten de zorg.
Wat zijn jullie ambities met Crdl? Blijven jullie je volledig op de zorgsector focussen? Komen er nieuwe productcategorieën?
Crdl heeft nog een groot potentieel in de zorg, ook buiten Nederland. We werken eraan om Crdl op steeds meer plekken beschikbaar te maken. Hiervoor werken we samen met partners die helpen dit proces te versnellen. Om de impact van Crdl nog verder te vergroten, onderzoeken we op dit moment een pay-per-use-model waarin gebruikers Crdl als dienst afnemen in plaats van dat ze eigenaar zijn van het product. Hierdoor kunnen we het aanbod verder uitbreiden, onder meer naar particulieren, zonder dat er concessies hoeven te worden gedaan aan de hoogwaardige kwaliteit van het eindproduct.
Als ontwerpers zijn we gegrepen door de meerwaarde die empathisch interactieontwerp kan bieden binnen de zorg. Het is dankbaar werk om iets te creëren dat een concrete bijdrage kan leveren aan de kwaliteit van leven van anderen. Op de achtergrond werken we aan nieuwe productideeën die de zintuiglijke beleving en interactie tussen gebruikers centraal stellen.
