Guinevere verrijkt musea met meerstemmigheid
Guinevere Ras (29) publiceerde een handleiding voor musea en de rest is geschiedenis. De vraag naar haar visie op meerstemmigheid bleek groot. ‘Binnen no time moest ik mezelf klaarstomen voor het ondernemerschap.’ Als curator en de stuwende kracht achter haar bedrijf Museale Meerstemmigheid brengt Guinevere instellingen een bewustzijn bij. Haar droom? Zoveel mogelijk perspectieven uit de marges halen en voor het voetlicht laten komen. ‘Ik hoop echt dat ik bijdraag aan de afbraak van vooroordelen.’ Discovered sprak de jonge curator over haar pad naar inclusiviteit en ondernemen.
Je bent, sinds je in 2014 aan de Reinwardt Academie begon, actief in het museale veld. Wanneer ontpopte jouw passie voor kunst en erfgoed?
Dat gebeurde op Curaçao, geloof ik, waar de liefde voor verzamelen en bewonderen via de navelstreng bij mij binnendruppelde. De jeugd van mijn ouders was alles behalve makkelijk. Grote gezinnen, weinig middelen, verwaarlozing en trauma. Toch wisten zij op de meest inventieve wijze speelgoed te maken van dingen als vruchten en takken. Deze drang om van niets iets te maken, heb ik van hen. Er is geen moment in mijn opvoeding geweest dat ik niet omringd was door kunst en cultuur. Daar ben ik mijn ouders erg dankbaar voor. En dan heb ik het niet alleen over kunst met de grote K, maar over immaterieel erfgoed; salsa leren dansen op de voeten van mijn vader en traditionele liedjes zingen in Papiamento op kleuterschool ‘Mi Pret’i Wowo’. Jaren later sleurde mijn moeder mij pas mee naar musea.
Van wat voor soort tentoonstellingen gaat jouw hart nu sneller kloppen?
Dat hangt van mijn stemming af. Soms ontwaakt in mij de kleine Guinevere. Ik was zo blij als een kind toen er in de Kunsthal in Rotterdam een tentoonstelling over katten te zien was waar je als bezoeker door de kattenluikjes kon kruipen. Maar op andere dagen geniet ik van serieuze tentoonstellingen waar ik leer over ongeschreven of overgeslagen delen van mijn geschiedenis, zoals slavernij en het koloniale verleden.
Je bent een eigen onderneming gestart. Wanneer ontstond je idee voor Museale Meerstemmigheid?
In mijn afstudeerjaar aan de Reinwardt Academie. Ik deed onderzoek naar de narratieve representatie van het Curaçao’s erfgoed in het Tropenmuseum omdat ik daar iets vreemds had ontdekt. Wat er in het museum werd getoond over Curaçao, kwam niet overeen met hoe ik naar het erfgoed keek. In kwam erachter dat ik dit gevoel deelde met een grotere groep en ging op zoek naar een oplossing. Ik kwam uit bij meerstemmigheid; door middel van samenwerking het dominante eurocentrische narratief bevragen en aanvullen. Veel musea worstelen hiermee, ontdekte ik. Ik besloot daarom een handreiking te publiceren. Al gauw stroomden de aanvragen bij me binnen om lezingen en workshops te organiseren. Hierdoor moest ik mezelf binnen no time klaarstomen om ondernemer te worden.
Je bent ook als curator werkzaam voor het Nederlands Fotomuseum. Hoe ga jij te werk in het creëren van tentoonstellingen?
Ik begin vanuit een gevoel van noodzaak om verhalen te delen die niet eerder zijn gedeeld of een te klein podium hebben gekregen. Ik wil mensen verrassen met oneindig veel perspectieven die eerder voor hen onderbelicht bleven. Het voelt soms alsof ik mensen moet blijven overtuigen om uit hun bubbel te stappen, moet blijven vertellen: ‘iemand die er anders uitziet dan jij is niet per definitie gevaarlijk of raar.’ Ik hoop oprecht dat ik bijdraag aan de visuele geletterdheid van een bezoeker en hun vooroordelen help afbreken.
Heb je mensen in je omgeving die je ziet als mentors?
Er zijn veel mensen die mij scherp houden en inspireren. Ik krijg veel energie van Zoë Papaikonomou en Jeftha Pattikawa, collega’s in het veld die met dezelfde passie voor inclusiviteit de sector veranderen. En via mijn studie Cultureel Erfgoed leerde ik Ruben Smit kennen. Ik volgde de minor Publiek en Media die hij coördineerde. Deze zes maanden zijn cruciaal geweest voor de expertise die ik opbouw. Ruben deed de activist in mij ontwaken door intersectionele sociaal-maatschappelijke kwesties rondom musea aan de kaak te stellen. Ook confronteerde hij ons met de ethische kanten van ons gedeelde erfgoed over slavernij en het koloniale verleden. Deze man heeft een speciaal plekje in mijn hart!
‘Niet alle kennis over meerstemmigheid valt uitsluitend uit boeken of films te halen.’
Hoe houd je je kennis over meerstemmigheid bij?
Het is tegenstrijdig, maar ik probeer niet te veel op de hoogte te blijven of me te laten leiden door mensen op sociale media. Ik kan doorschieten in mijn idealisme en te veel hooi op mijn vork nemen. Op de rem trappen blijft een uitdaging. Maar verder is het niet zo dat alle kennis over meerstemmigheid uitsluitend uit boeken of films valt te halen. Ik merk dat mensen om mij heen met dezelfde expertise persoonlijk ook veel hebben meegemaakt en ervaring hebben met vele vormen van uitsluitingsmechanismen. Als je dit hebt ervaren, kweek je er vaak een zesde zintuig voor.
Wat zou je de komende jaren met je onderneming willen bereiken?
Stiekem begin ik me erg thuis te voelen bij het Nederlands Fotomuseum. Ik had dat niet verwacht, omdat ik energie en inspiratie krijg van freelancen. Daar komt zoveel vrijheid bij kijken. Ik merk dat ik er nog niet klaar voor ben om mijn onderneming los te laten. Er is nog te veel werk aan de winkel.
