Merel van Helsdingen: ‘Wij willen de toekomst van kunst laten zien’

Mijn vader vond laatst een opdracht van de basisschool, waarvoor ik een stuk moest schrijven over wat ik later wilde worden. In dat verhaal was ik een zakenvrouw met een koffertje en een eigen cosmeticabedrijf, die aan een lange tafel zat en alle mannen in het team vertelde wat ze moesten doen. Volgens mij was ondernemen dus altijd wel een droom.

Ik kom uit een ondernemende familie, dus dan leer je van jongs af aan om zelf dingen op te pakken en creatief na te denken. Ik was altijd wel bezig met het bedenken van businessplannen samen met m’n broer of met mijn vriendinnen. Op een gegeven moment had ik er vijf of zes op de plank liggen, van kookscholen tot een nieuw soort gym en zelfs een futuristische skilift.

Ik heb voor verschillende grote merken, reclamebureaus en tech-startups gewerkt, waarvoor ik ook zeven jaar in Londen heb gewoond. Daar kwam ik veel in aanraking met kunst en met name de toekomst van kunst in combinatie met muziek en technologie. Een markt die enorm aan het vernieuwen was. Toen ik in 2018 terug kwam naar Amsterdam miste ik dat, terwijl toerisme in de stad booming was. Toen ik zag dat er in Japan, China en Amerika permanente musea voor nieuwe mediakunst ontstonden waar de bezoekerservaring veel vooruitstrevender en immersive was, dacht ik: deze kans moet moet ik pakken.

Het idee is toch nog even op de plank blijven liggen, doordat ik bijvoorbeeld een promotie kreeg of iemand sprak die het idee totaal niet interessant vond. Tot er een reorganisatie was bij het bedrijf waar ik werkte en ik de mogelijkheid kreeg om op een goede manier te vertrekken.

Het fantastische aan Nederland is dat je vanuit het UWV een startersovereenkomst kunt krijgen. Je krijgt dan iets minder uitkering, maar kunt je tijd wel volledig besteden aan je eigen onderneming. Ik ben een jaar lang non-stop in gesprek gegaan met kunstenaars, locaties, investeerders en alles wat er nog meer bij kwam kijken. Ik heb mijn contactpersoon bij het UWV volledig omvergeblazen met mijn businessplan. Het is te gek dat dit kan in Nederland.

We hebben een aantal grote investeerders uit de muziek-, festival- en technologiewereld. Jonge investeerders, die onze visie direct begrepen en nauw betrokken zijn. We hebben ook gesproken met ‘de oudere garde’, voor wie het een stuk moeilijker was om het concept te begrijpen. Ze hadden geen idee of mensen dit zouden willen zien.

Daarnaast hebben we heel bewust gekozen voor een grote groep met kleine investeerders, om meer diversiteit te creëren en kennis binnen te halen vanuit verschillende disciplines. Een investeerder met verstand van vastgoed is bijvoorbeeld heel handig bij het onderhandelen over contracten voor locaties. Daar heb ik enorm veel aan gehad en ik zou het iedereen aanraden.

Er zijn op dit moment verschillende digitale experiences, zoals Van Gogh of Gustav Klimt. Zij maken een hele slimme doorvertaling van de oude meesters, met bijvoorbeeld videomapping of lichtshows. Wat Nxt Museum anders maakt, is dat het echt een plek is voor kunstenaars die werken met nieuwe media, een plek voor onderzoek, educatie, creatie en artist residencies bijvoorbeeld. In één zin is het onze visie om samen met makers en specialisten continu uit te zoeken, te laten zien en te bediscussiëren wat de toekomst van kunst is. Of misschien nog wel breder: wat de toekomst is. Dat doen we bijvoorbeeld met een NFT-tentoonstelling, maar ook door artificial intelligence te gebruiken om de gevaren van artificial intelligence te benadrukken. Nxt Museum is volledig gebouwd voor nieuwe mediakunst, met grote ruimtes en de beste projectoren en geluidssystemen.

Onze tentoonstellingen spelen altijd in op de actualiteit en het individu. De eerste tentoonstelling ging over technologie, natuur en de samenleving in z’n geheel, waarbij thema’s als kunstmatige intelligentie en klimaatverandering veelvuldig aan bod kwamen.

UFO - Unidentified Fluid Other is bijna volledig gecureerd uit kunst die gemaakt is tijdens de covidperiode. De grote thema’s zijn zelfreflectie en identiteit. Vanuit een kunsthistorisch perspectief zou je kunnen stellen dat het surrealisme een heropleving heeft gemaakt. We zien hoe kunstenaars hun eigen virtuele werelden, wezens en personages hebben gecreëerd, waarmee ze verhalen vertellen, trauma’s verwerken of onderdrukte identiteiten naar voren laten komen. Er zijn duidelijke invloeden vanuit verschillende sociale en culturele communities.

Wat de volgende tentoonstelling gaat brengen is nog top secret. We zijn volop in onderzoeksmodus om te kijken wat er speelt in de wereld van art, tech, science en sound.

Een belangrijk onderscheid om te maken is dat NFT slechts een technologie is. Veel dingen worden op dit moment een NFT genoemd, waardoor mensen de associatie hebben dat dit ook allemaal kunstwerken zijn. Maar het wordt gebruikt voor veel verschillende dingen, van voetbalplaatjes tot PFP’s, profielfoto’s van bijvoorbeeld Bored Apes of World of Women. Dit zijn met name verzamelobjecten. Toen de cryptomarkt kelderde, gebeurde dit ook met veel van deze objecten. Aan de andere kant heb je de fine art NFT’s, digitale kunstwerken gemaakt met behulp van technologie, die uiteraard met de trends meegegaan zijn, maar vaak ook meer waardevast zijn gebleken. Ik geloof nog steeds voor de volle honderd procent in de unieke NFT-kunstwerken die gemaakt zijn door artiesten als Harm van den Dorpel, IX Shells of de recent overleden Herbert Franken. De waarde van deze werken gaan op de lange termijn niet kelderen, ongeacht wat de NFT-markt doet.

Naast de tentoonstellingen willen we meer artist-in-residence en educatieve programma’s aanbieden voor makers van alle leeftijden die willen leren en experimenteren met de tools die tot onze beschikking staan, van gaming tot audio- en beeldbewerking. Een droom is dat het misschien zelfs uitgroeit tot een campus voor creativiteit.

Ook willen we samenwerking stimuleren, door kunstenaars, developers en muzikanten aan elkaar te koppelen. Het lijkt me bijvoorbeeld fantastisch als het operaballet in ons museum optreedt, volledig geïntegreerd met een kunstwerk.