Thomas Trum wil naar de maan en terug
De carrière van kunstenaar Thomas Trum volgt de lijn van een bijbaan als huisschilder langs het spuiten van graffiti naar de Design Academy Eindhoven. Daarna loopt deze lijn alsmaar breder uit, tot aan een solotentoonstelling in New York. Thomas schuwt schaal noch kleur en als het mocht, zou hij zelfs de maan belijnen. ‘Kleur staat op een voetstuk in mijn werk, zodat de nadruk op het lijnenspel komt te liggen.’ Waar ontsprong de kleurrijke carrière van deze kunstenaar?
Leuk dat je tijd maakt om met ons te praten, Thomas. Waar komen we je bij storen?
Samen met Mieke, mijn partner in werk en liefde, ben ik mijn eerste soloshow in New York aan het voorbereiden. Deze opent eind mei bij The Hole Gallery. Daarnaast zijn we bezig met de voorbereidingen voor een grote tentoonstelling in februari 2023 in Het Noordbrabants Museum.
Je werken kenmerken zich door hun grote schaal. Waar komt je voorkeur voor monumentale oppervlakken vandaan?
Toen ik vroeger aan graffiti deed, probeerde ik zo groot mogelijk werk te maken. Daarmee viel je het meest op. Het is een uitdaging om zo snel mogelijk een zo groot mogelijk vlak te vullen. Of je nu schildert op een doek of een vloer, het is en blijft een oppervlak. Het draait voor mij nog steeds om sporen achterlaten. Ik leg de ‘route’ van een tekening vast en laat deze zo verlopen dat de tekening vlakvullend wordt. De lijn is een abstracte vorm; beweging maakt het tot een compositie.
Hoe heeft graffiti je gevormd als kunstenaar?
Van graffiti leerde ik snel en efficiënt werken. Ik zoek nog altijd naar de meest efficiënte manier, ondersteund door gereedschap en een harmonie tussen techniek en verf. Momenteel werk ik met een wegmarkeringsmachine, een enorme verfspuitbus op wielen.
Je tekent met behulp van bouwwerken en machines. Wanneer begon je daarmee?
Toen ik aan de Design Academy in Eindhoven studeerde, werkte ik als huisschilder; een bijbaan waarmee ik ook in de eerste jaren na mijn afstuderen in mijn levensonderhoud voorzag. Ik schilderde één week van de maand huizen, waarmee ik mezelf voor drie weken kon vrijspelen om in mijn studio te werken. Op de bouwplaatsen die ik als huisschilder bezocht, kwam ik de meest slimme trucs, gereedschappen en bouwtechnieken tegen.
Kom je zo aan je technische kennis?
Vaak combineer ik dingen die al bestaan. Bij moeilijke vraagstukken schakel ik hulp in van specialisten en komen we samen tot een ontwerp. Het visuele idee en de zoektocht naar de benodigde techniek zijn een samenspel. Ik ben geen techneut die een perfecte machine wil bouwen; ik wil het eindresultaat controleren. Maar ik hou ervan om in bouwmarkten en verfspeciaalzaken, vooral die in het buitenland, rond te struinen en toepassingen te verkennen. Mijn meest bekende tekeningen zijn niet gemaakt met een verfspuit, maar met viltstift; een reuzenviltstif gemaakt van een blok vilt met een reservoir. Het is een vertaling van een markeerstift. Ik vind het interessant hoe techniek te verschalen is.
Je zet felle lijnen. Wanneer begon je voorkeur voor kleur?
Die is er altijd al geweest. Vroeger droeg ik kleur in mijn haar, spoot ik mijn fiets over en droeg ik de roze rugzak van mijn zusje. Daar werd vaak op gereageerd. Dat kleur verbonden is aan een gender of functie, daar geloof ik niet in. In mijn werk vermijd ik zwart en wit en alles daartussen. Zwart en lijnen refereren al snel naar kalligrafie en ik wil wegblijven bij leesbaarheid. Een letter of suggestie daartoe verandert de manier hoe je naar iets kijkt; je kijkt dan meer lezend.
Is je felle kleurenpalet ook een vorm van verzet?
De Nederlandse kleurcultuur is vrij somber. Dat geldt voor gebouwen, auto’s, maar ook kleding. Tijdens mijn carrière als huisschilder mocht ik in opdracht nauwelijks kleur toepassen. Waarom hebben de meeste mensen een grijs, wit of zwart interieur? Kleur maakt het leven toch veel gezelliger? Als ik een kleur gebruik in mijn werk, komt die op een voetstuk te staan. De toeschouwer moet het met één kleur doen en wordt zo gedwongen beter naar het werk te kijken. De nadruk ligt hierdoor op het lijnenspel.
Kun je ons meenemen in hoe een werk tot stand komt?
Ik werkte met airless verfspuiten, maar kreeg toen de lijn niet breder dan 50 centimeter. Na wat ingrepen aan de spuitkop heb ik de lijndikte één meter breed gekregen. Ik plaatste meerdere spray tips op zo’n manier naast elkaar dat het nog steeds één lijn lijkt. Zo maakte ik Colour-changing line looking like an upside-down U. Een bijkomend voordeel van verfspuiten is dat je ze kunt vullen met meerdere kleuren, die langzaam en op volgorde door de machine worden gepompt, wat een spannend samenspel oplevert tussen de verschillende kleuren. Een videoregistratie van mijn werk is de perfecte manier om een 'making of' te laten zien.
Maakt de vastgelegde voorstelling van je proces deel uit van het kunstwerk?
Mijn werken komen inderdaad snel tot stand, soms in enkele minuten. Maar nee, voor mij is het eindresultaat het belangrijkste. Soms werk ik op locatie en is er ongepland publiek aanwezig. Dit kan afleidende spanning opleveren. Het werk is een beweging, die in één keer goed moet worden uitgevoerd waarbij de kans op mislukking altijd aanwezig is. Bij een performance gaat het daarentegen meer om de handeling dan het eindresultaat, waarbij er iets fout mag gaan. Dat is alleen niet waar ik naar zoek. Als ik een werk maak met Mieke, studeren we van tevoren de choreografie in. Bij Het Noordbrabants Museum zeiden ze: ‘het lijkt net een dans die jullie opvoeren.’ Het wordt bijna een voorstelling, maar het gaat mij echt om het resultaat.
Wat is jouw droomproject?
Het maken van een serie monochromatische bankbiljetten. En werken op nog grotere schaal. Bijvoorbeeld met landbouwvoertuigen en graafmachines. Iets op een kilometerslange geluidswal of op de maan. Projecten waarbij je de menselijke schaal voorbijgaat. Als je werken op kleine schaal maakt en deze in een galerie komen te hangen, kan slechts een beperkte groep ze bekijken. Dus wil ik op zoek naar hoe je dingen kunt integreren in architectuur of publieke ruimtes, zodat iedereen het kan beleven.