Van model en actrice tot regisseur: de evolutie van Donnya Zidan

Mijn liefde voor film vindt zijn oorsprong in mijn ouderlijk huis. Thuis stond er bijna altijd een film op en mijn vader liep de hele dag rond met een gigantische camera. Ik denk dat het onbewust een grote invloed heeft gehad op de lens waardoor ik de wereld zie. Ik was altijd wel bezig met film, bewust en onbewust. Ook tijdens mijn tijd als actrice en model. Tijdens shoots keek ik mee met scriptschrijvers, regisseurs en cameramensen. Ik dacht vaak na over hoe ik het productiewerk zou aanpakken, de manier waarop ik zou spelen met de camera en de manier waarop ik het verhaal zou vertellen. Vóór de camera heb je hier invloed op, maar achter de camera is de controle veel groter.

Op een gegeven moment ging mijn broertje een opleiding volgen tot cameraman. Ik had daar zoveel respect voor. Hij koos een pad waarbij het niet zeker is of je wel of niet succesvol wordt. Hij maakte de keuze voor een creatief vak waarbij maar een heel klein deel van de mensen goed genoeg is om er zijn of haar brood mee te verdienen. Toen mijn broertje van de filmschool kwam, hebben we samen opdrachten gedaan voor een aantal modemerken waarvoor ik werkte. Zo belandde ik stilletjes achter de camera.

Autodidact filmmaken heeft zijn voor- en nadelen. Het voordeel is dat je geen stramien van een filmacademie hoeft af te schudden. Ik experimenteer meer omdat ik minder vastzit in conventies. Mijn aanpak past niet binnen de traditionele aanpak, maar komt goed uit de verf omdat het verhaal en de creatieve inslag kloppen. Mensen die een filmstudie hebben gevolgd , hebben de ruimte gekregen om beginnersfouten te maken tijdens hun opleiding. Als ik een beginnersfout maak, doe ik dit op het grote podium.

Zorg er altijd voor dat je een ervaren team om je heen hebt. Een film maak je namelijk niet alleen. Bouw een team met mensen waarvan je iets kunt leren; mensen met vakkennis. Als je iets wil proberen wat niet mogelijk is, dan kan je team je visie vertalen naar een manier die wel haalbaar is.

Ik kan enorm veel liefde voelen voor dingen die ik mooi vind. Ik leg dit vast in de vorm van voorwerpen, film of tekst. Ik vind het fantastisch om de werelden die ik maak tot in detail uit te denken. Ik kan makkelijk een week lang bezig zijn met het uitzoeken van de juiste bank voor een bepaalde scene. Ik zoek een balans, een bepaalde harmonie op het beeldscherm.

Ik heb een gigantische liefde voor korte films. Met name surrealistische films. Het is een ontsnapping aan het dagelijks leven. Het hoeft niet te stroken met de werkelijkheid en de onderwerpen zijn extremer. De spanningsboog zit anders in elkaar. Je zit niet vast aan een drie-actstructuur. Het geeft je de ruimte om te experimenteren. Het is een momentopname waar je verdieping aan geeft. Ieder shot en iedere zin telt. Het stelt je kwaliteiten als verhalenverteller op de proef.

Het is een korte sciencefiction film die zich afspeelt zich in het Amsterdam en het Egypte van de jaren zeventig. De protagonist is een Egyptische sterrenkundige die op de vooravond van zijn symposium het contact met de realiteit verliest. Ik heb een fascinatie met de jaren zeventig en de ongeremdheid van die tijd. De mensen in die tijd waren uitgesproken. Als millennials denken we dat we ‘vrij’ leven, maar als je beelden van Amsterdam in de jaren zeventig ziet, dan merk je dat wij eigenlijk enorm aangepast zijn. Je start met een zin en ziet een heel verhaal ontstaan. Twee maanden later sta je op de set, waar alle ideeën samenkomen. Alles wat je in je hoofd had wordt werkelijkheid en het is vaak vetter dan je had gedacht.

Het idee voor het script is afgeleid van het verhaal van mijn vader, die in de jaren zeventig van Egypte naar Nederland verhuisde. Hij liet zijn trauma’s achter in Egypte. In Nederland kreeg hij te maken met een gigantische cultuurshock. Hij is toen in een psychose beland. Hij was onderdeel van een generatie die niet sprak over trauma en verlies. Het verhaal is enorm persoonlijk, maar ik wilde er geen persoonlijk drama van maken. Met de surrealistische insteek heb ik er afstand van kunnen nemen, een luchtige wending gegeven. De film wordt gefinancierd door Cypher Cinema, het eerste autodidacte potje van Het Filmfonds. Het is enorm vet dat je het vertrouwen krijgt vanuit zo’n gerenommeerd fonds.

Ik kwam erachter dat het enorm lastig is om een goede, korte film te schrijven. Ik ging alle kanten op. Ik was een soort zestiendelige serie aan het ontwikkelen. Je hebt veel vrijheid – soms te veel vrijheid. Je zou denken dat die vrijheid het creatieve proces makkelijker maakt, maar het tegenovergestelde is waar. Ik ben mijn moeilijkste klant. Het script is nooit af. Iskander vormt de blauwdruk voor mijn toekomstige werk. Het zorgt voor een enorme druk. Alle keuzes hebben impact op mijn creatieve loopbaan.

Vanuit Het Filmfonds kreeg ik workshops en feedbackrondes van ervaren scenaristen. Alles moest minimalistischer. Ik had een heleboel scènes, waarvan uiteindelijk negentig procent is gesneuveld. Je begint met het doel van de film, daarna werk je doelbewust scènes uit. Stapje voor stapje. Het leert je om deadlines te stellen. Met deadlines schrijf ik beter, sneller en ben ik niet bang om harde beslissingen te nemen. Of je nou schrijft voor jezelf of schrijft voor een ander, zonder deadlines blijf je voor altijd schrijven.

Ik hoop vooral dat mensen iets van zichzelf kunnen terugvinden in de film. Ik hoop dat jongere generaties, waarvan hun ouders naar Nederland zijn gekomen voor een betere toekomst, herkenning vinden. Veel van mijn vrienden herkennen hun ouders in het verhaal van mijn vader. Want ondanks de geslotenheid van je ouders, sijpelt de pijn vaak door van generatie op generatie. Ik hoop dat mensen zich leren openstellen. Wees niet bang om te praten. Als je trauma en verlies laat niet verwerkt, gaat het altijd mis.