Kunstenaar met een missie Raquel van Haver: “Niet zeuren, knop om en gaan!”
Met haar rauwe en kleurrijke werken maakt ze de laatste jaren furore in de kunstwereld. De in Colombia geboren Raquel van Haver heeft daar letterlijk en figuurlijk een lange weg voor afgelegd, maar kan zich inmiddels focussen op projecten die haar aan het hart gaan. “Zelfstandigheid, daar ligt voor mij het succes, zeker omdat ik weet dat dit niet vanzelfsprekend is voor een kunstenaar.”
by Porsche
Iedereen droomt, maar slechts sommigen maken er werk van. Zo is Porsche bijvoorbeeld ontstaan uit de vastberaden zoektocht naar de ultieme sportwagen. Op Discovered gaan we op zoek naar de nieuwe generatie dromers en brengen de unieke verhalen over hun drive en daadkracht.
Raquel (1989) werd geboren in Bogota, groeide op bij haar adoptieouders in West-Friesland, maar merkte al gauw dat Hoorn te klein was voor haar dromen. De creatieve ruimte vond ze wel in onze hoofdstad. Hoewel ze veel in het buitenland is voor haar werk, komt ze altijd terug in haar studio in Amsterdam-Noord. “Dat is echt mijn basis. Ik werk hier met een team van leergierige kunstenaars en makers, die alles naar een hoger niveau willen tillen.” Het team dat ze om zich heen verzameld heeft, helpt haar nu bij het maken van de kunstwerken die vaak honderden kilo’s wegen, maar in het begin van haar carrière timmerde ze vooral in haar eentje aan de weg. En dat was niet altijd makkelijk. “Nadat ik in 2012 afstudeerde aan de kunstacademie, had ik veel bijbaantjes. Ik werkte ‘s nachts in een club, in de ochtend draaide ik ergens een ontbijtdienst, in de middag ging ik schilderen en gaf ik les om vervolgens weer door te gaan naar de nachtclub. Het was geen slaap en weinig geld. Alles wat ik verdiende, ging naar nieuwe verf.”
Inmiddels is haar werk opgenomen in de vaste collectie van onder andere het Stedelijk Museum, won ze in 2018 de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst en heeft zelfs kunstliefhebber prinses Beatrix een echte ‘Van Haver’ aan de muur hangen. Momenteel legt Raquel met haar team de laatste hand aan 6 werken voor een tentoonstelling over 750 jaar Amsterdam in het H’ART Museum, het voormalige Hermitage. “We werken hier al 3,5 jaar non-stop aan. Ik denk dat ik nog nooit zo’n grote show heb gehad.” Met de expositie wil ze Amsterdam vieren én bekritiseren. “We hebben bijna 200 mensen geïnterviewd die een speciale band hebben met de stad.” Ze liet zich hiervoor inspireren door de klassieke regentenstukken zoals die van Rembrandt. “Ik wilde die lijn van groepsportretten voortzetten maar dan met mensen die écht Amsterdam maken.”
“Ik stap continu uit mijn comfortzone, dat hoort erbij"
Verlegen en introvert
Door de jaren heen heeft Raquel zichzelf geleerd te ondernemen. “Dit ging met vallen en opstaan, want op de kunstacademie komt dit niet aan bod. Je wordt niet klaargestoomd voor wat er komen gaat.” Inmiddels weet ze feilloos hoe ze een nieuw project moet aanvliegen. “Ik ben eigenlijk continu aan het onderzoeken wat er allemaal mogelijk is, waar het geld ligt en waar ik moet gaan lobby’en. Als ik dit eerder had geleerd, had me dit zoveel uren met de advocaat, gezeur om shows en geld gescheeld.” Hiervoor moet ze wel vaak uit haar comfortzone stappen. “Dat gebeurt continu, ik kan heel verlegen en introvert zijn, maar dan denk ik; knop om, niet zeuren, gewoon gaan.”
Voor haar kunstwerken maakt ze gebruik van materialen zoals olieverf, houtskool, hars, haar, papier en teer. Ze vermengt deze met verf waardoor de werken sculpturaal overkomen en echt op je af lijken te komen. “Ik werk heel graag met oude technieken die eigenlijk een beetje in de vergetelheid zijn geraakt.” Ze wil zich blijven innoveren in haar werk en denkt altijd in mogelijkheden. “Als ik mijn zinnen ergens op heb gezet, dan gaan we dat doen. ‘Nee’ is geen antwoord en ‘dit kunnen we niet’ bestaat niet.”
“Als je een platform hebt en je kunt iets teweegbrengen, dan moet je dat ook doen”
Kunst met een missie
Raquel is niet bang om met haar werk een standpunt in te nemen en haar podium te gebruiken om anderen te helpen. “Als je een platform hebt en je kunt iets teweegbrengen, dan moet je dat doen.” Om deze kunst met missie te kunnen maken, doet ze jarenlang onderzoek. “Samen met de Ghanese kunstenaar Issah Mahama ben ik al 6 jaar bezig met research naar de heksenkampen in Ghana. Hier worden mensen naar toegestuurd die zijn afgestoten door hun gemeenschap en beschuldigd worden van hekserij.” Met deze mensen wil ze glassculpturen gaan maken om hun verhaal te vertellen. “Hierbij word ik geholpen door keramiekkunstenaars uit Ghana en heb ik professionals van het Glasmuseum in Leerdam aangehaakt. Door deze samenwerking kunnen we jonge kunstenaars en mensen uit de kampen opleiden tot glasmaker en hen zo zelfstandig leren werken.”
Residentie in Colombia
Momenteel heeft ze gelijktijdig verschillende projecten lopen in enkele Zuid-Amerikaanse landen. “Ik ben eerst in Mexico City omdat ik daar een show heb tijdens Art Week, daarna reis ik door naar Colombia.” In haar geboorteland is ze een studio aan het bouwen met daarnaast een kleine werkplek en residentie voor makers. “Ik wil daar een plek voor kunstenaars uit verschillende landen creëren waar ze veilig en goed kunnen werken. Zo kan ik zorgen voor kruisbestuiving tussen de verschillende nationaliteiten en disciplines. Mijn carrière is wat het nu is, doordat ik in de begintijd veel residenties heb gedaan, dus dit was eigenlijk een hele logische stap.”
Raquel weet als geen ander hoe het is om from scratch te beginnen en spoort mensen aan om jonge kunstenaars te supporten. Ze heeft een duidelijk advies voor beginnende kunstenaars. “Doe vooral waar je je zelf goed bij voelt, maar blijf doorgaan. Verwacht niet dat het gewoon aangereikt wordt, want van stilzitten gaat niks gebeuren. Niemand gaat je vinden als je op je zolderkamertje blijft schilderen.”
"Zelfstandigheid, daar ligt voor mij het succes”
Het gaat bij Raquel niet om de prijzen of nominaties. “Succes voor mij is wat ik nu aan het doen ben. De vrijheid die ik nu kan nemen om grotere projecten op te pakken en dit volledig zelf kan bepalen. Die zelfstandigheid, daar ligt voor mij het succes, zeker omdat ik weet dat dit niet vanzelfsprekend is als kunstenaar.”
