Klein beginnen en groot denken: topontwerper Lex Pott in een notendop

Het is een koude, zonnige ochtend. Lex (1985) warmt zich op in zijn ontwerpstudio in de Rotterdamse wijk Schiebroek, op een steenworp afstand van Rotterdam The Hague Airport. Hij heeft net een ritje gemaakt in een Taycan. Een machtige ervaring, beaamt hij.

Met een schaalmodel van een Porsche 911 in de hand, schiet Lex enthousiast en pijlsnel van gedachte naar gedachte. “Kijk eens naar het zijprofiel, met die ronde lijnen. Iconisch. Alle Porsche-modellen grijpen terug naar dat ontwerp. Als purist vind ik het origineel altijd het mooist. Ik zou best een vintage 911 willen hebben. Olijfgroen of in terracottakleur. Zit daar niet een hele kleine achterbank in? Misschien dat mijn kinderen op die bank passen. Kicken als gezinsauto, toch? Misschien is een oude 911 nog wel mooier om naar te kijken dan in te zitten.”

Wie langs de metershoge stellingkasten van zijn lichte studio scharrelt, ziet dat Lex graag met schaalmodellen werkt. De schappen staan vol kleurrijke prototypes van tafels, stoelen, banken, huisjes en beesten. Verder: papieren maskers, bekers, vazen, een klomp. Hij kijkt nog eens goed naar de 911. “Neem een kind dat met zijn droomauto speelt. Hij rijdt er mee rond door de woonkamer, speelt een scène, maakt een geluidje, vroem! Het is tastbaar en stimuleert verbeelding en verbeeldingskracht. Zal hij er ooit zelf in rijden? Ach ja, pure romantiek.” 

Slecht schetser

Op dit moment is Lex bezig met een opdracht voor een grote woningcorporatie. Het gaat om het ontwerpen van voordeuren in enkele dorpse stadswijken (tuindorpen) in Amsterdam en Haarlem. Hij pakt zo’n voordeur (schaal 1:10), zet hem op tafel en kijkt met pretoogjes door het piepkleine raampje. “Een deur is het visitekaartje van een woning. Terwijl ze van oudsher vaak goedkoop en lelijk zijn. Toen ik de opdrachtgever het schaalmodel liet zien, zei iedereen: wow! Je kunt het vastpakken, je ziet de echte deur voor je. Daarbij komt: ik ben een slechte schetser.’’ 

Afstuderen in crisistijd

Lex is cum laude afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven tijdens het dieptepunt van de economische crisis, in 2009. “Ik had slechts één optie: een eigen studio beginnen. Veel experimenteren en waarde toevoegen aan materiaal, dat was mijn opvatting in het begin. En het is in de kern nog steeds wat ik doe. Stel, je hebt een plank van 10 euro. Maak er een stoel van en het is 100 euro waard. Achteraf had ik in geen betere tijd kunnen afstuderen.”

Niet te veel pleasen. Dat is de belangrijkste les die Lex heeft geleerd. “Wanneer je iets gaat ontwerpen waarvan je denkt dat de massa het wil hebben, zit je er altijd naast. Tenminste, dat is mijn eigen ervaring. Veel mensen zien een ontwerper als een probleemoplosser, maar ik ben het tegenovergestelde: ik creëer eerst een probleem, daarna los ik het op. Dan is de kans op een authentiek ontwerp het grootst.”

Lex is het meest trots op een serie geoxideerde vazen die in massaproductie zijn gegaan, maar ook zijn populaire twistkaars kan niet onbenoemd blijven. “Uit persoonlijke noodzaak had ik al eens kaarsen ontworpen, omdat ik de meeste kaarsen lelijk vind. Tijdens een hittegolf zag ik een kaars in de vensterbank staan smelten. Toen kwam ik op het idee om het moment van smelten op te zoeken in het productieproces. Wanneer is de plasticiteit en viscositeit van een dinerkaars precies goed genoeg om hem vrij te kunnen vormen? Ik heb een soort worstenmachine aangeschaft en ben gaan produceren. Uiteindelijk heb ik zo’n 100.000 kaarsen verkocht. Onlangs heb ik het patent van de hand gedaan aan een Amerikaans bedrijf en krijg ik royalties. Niemand zat op een twistkaars te wachten, maar persoonlijke noodzaak werd publieke noodzaak.”

Inspiratie uit routine

Lex haalt inspiratie uit routine, hard werken en met een open blik naar de wereld kijken. “Sommige dingen heb ik 1.000 keer gedaan, bijvoorbeeld van mijn huis naar de studio rijden. Door elke keer anders te kijken, valt opeens iets op wat me niet eerder was opgevallen. En kun je er iets mee. Dat kan een bermpaal zijn, een riooldeksel of een nummerbord.”

Op de vraag hoe hij zichzelf als ondernemer ziet, moet hij even nadenken. “Ik heb een goede intuïtie en ben snel met alles. Wanneer ik een idee heb, wil ik het zo snel mogelijk maken. Direct schakelen.”

Elton John

Lex is begonnen met vrij werk, maar is later op de radar gekomen van grote (inter)nationale bedrijven die zijn ontwerpen op grote schaal produceren, zoals Hay en Phillips. Ook maakte hij een tafel voor Elton John. Om risico’s te spreiden, wedt Lex op meerdere paarden. Hij doet projectwerk, werkt soms op uurbasis, haalt inkomsten uit royalties én uit de Lex streeft naar onafhankelijkheid en is op de goede weg. “Totale vrijheid is het hoogst haalbare. Ik streef naar vrijheid om te maken wat ik wil. Zonder opdrachtgeverschap, zonder briefings. Gek genoeg levert dat commercieel gezien de meest succesvolle producten op.”

Hij droomt van een eigen plek in de natuur. Een hutje op de hei of aan het strand. Waar hij de wereld van rust en stilte kan observeren. ‘’Met werkplaatsje, omdat ik een workaholic ben. Zodat ik in alle rust kan pielen."

Beste werk nog niet gemaakt

Zijn beste werk is nog niet gemaakt, “Dat voel ik aan alle kanten. Door ervaring en leeftijd kan ik steeds meer parameters en eigenschappen van materialen aan elkaar koppelen, begrijp ik steeds beter waarom iets werkt of juist niet werkt. Mijn huis staat vol met spullen die ik zelf heb ontworpen. Bank, spiegel, salontafel, tapijt, noem maar op. Ook prototypes van objecten die niet in productie zijn gegaan. Je zou het narcistisch kunnen noemen, maar dat is het niet. Ik vind het leuk een eigen wereld te kunnen bouwen, maar wil mijn eigen spullen ook leren begrijpen. Functioneert het? Past het? Daarom is mijn beste werk nog niet gemaakt. Die gedachte is een motivatie voor mij om door te blijven gaan met wat ik doe.”